Gezelle correspondeerde met baronessen en burgerdames, maar evengoed met dienstmeisjes, religieuzen, zakenvrouwen, fabrieksmeisjes, Engelse vrouwen en inwijkelingen, biechtelingen en familieleden. Vrouwen van papier bouwt in GezelleBrOn aan een online brieveneditie van deze boeiende egodocumenten, aangevuld met de digitalisering van de 2300 door Gezelle verknipte brieffragmenten uit het Gezellearchief.
Met Vrouwen van papier zette de Openbare Bibliotheek Brugge in het Gezellejaar 2024 deze vrouwen in de kijker, niet alleen via de brieveneditie, maar ook via een aantal nevenactiviteiten en publiekswerking. Het project werd in datzelfde jaar trouwens genomineerd voor de Ultima Publieksprijs, en haalde zelfs de shortlist!
De gender gap dichten
Met dit corpus komen we tegemoet aan het tekort aan genderhistorische bronnen. Het project helpt het evenwicht te herstellen tussen mannen en vrouwen in biografische databanken en bronnen. Zo dragen we ons steentje bij aan het gendergapproject van Wikipedia en geven we de belangrijkste vrouwen een eigen pagina.
De brieven en de briefschrijfsters
Portret van Sophia Peeters aka Vrouw Weyn
Gezelles vrouwelijke briefschrijvers kwamen uit verschillende lagen van de maatschappij. Ze schreven niet alleen uit Vlaanderen, maar ook uit Frankrijk, Duitsland, Ierland en Engeland. In hun brieven droegen ze bij tot Gezelles literaire werk of vroegen ze advies bij persoonlijke kwesties. Het resultaat is een hele collectie onontgonnen cultureel erfgoed, met een eigen stijl en thematiek. Vaak openhartig en persoonlijk schetsen deze egodocumenten niet alleen een doorsnede van de negentiende-eeuwse samenleving, maar bieden ze ook een menselijke blik op de dichter en zijn werk.
Uitdagingen bij de digitalisering
Gezelle verknipte veel van zijn brieven om het papier later te hergebruiken. Zo raakten ze versnipperd en verspreid over het archief. We vinden ze onder meer terug op de achterkant van de 150.000 fiches uit de Woordentas. De kwetsbare fragmenten en het meervoudige gebruik van documenten maakten het brievenarchief moeilijk te hanteren en te digitaliseren. Het project Vrouwen van papier wil dan ook een duurzame oplossing ontwikkelen om de 2300 fragmenten digitaal te ontsluiten.
Tentoonstelling en artistiek project
In het Gezellejaar 2024 werd dit project voorgesteld aan de hand van een tentoonstelling, de publicatie van een 'vrouwenblad', literaire salons en een podcast. Zo werd de relevantie van vrouwelijk erfgoed getoond aan een breed publiek.
Lees meer over dit project op de projectpagina van de Openbare Bibliotheek Brugge en vrtnws.